10 jaar Evariste: over leuke én pijnlijke leermomenten als freelance filmmaker

De lokale omroep bood mij pure vrijheid

Vijftien jaar geleden begon ik bij TV West als freelance camjo. Da’s jargon voor een alles-in-één-filmmaker. Cameravrouw, interviewer, regisseur, belichter, geluidsvrouw en editor onder één hoedje. 

Ik had daar een geweldige tijd met collega-camjo, Annelies Dijkman. Zij was in dienst en mocht allerlei cursussen over filmen volgen. Ik had die luxe niet, maar wel het geluk dat ik Annelies kende. Zij deelde al haar kennis. Nieuwe technieken brachten we direct in praktijk. Zo kon ik meeliften op haar groei. 

Het werken voor een omroep gaf me veel vrijheid. Ik kon spelen met de actualiteit en mocht creatieve ideeën uitwerken. De kijker was een algemeen publiek dus ik kon voor ieder wat wils maken. Een te gekke plek om te leren als beginnend filmmaker. In deze periode richtte ik ook Evariste Producties op en ging als ondernemer aan de slag.
 

Niet de kijker maar de klant staat centraal

Het was tijd voor een volgende stap dus ik verliet de omroep. Dat was op veel punten een grote omslag. Ik ging van een vaste opdrachtgever die ik goed kende naar kortstondige samenwerkingen met wisselende klanten. Elk met andere ideeën, voorkennis en verwachtingen. Films maak ik niet meer puur voor de kijker. Een film is pas goed als de klant dat ook vindt, zo leerde ik. 

De boodschap van een film wordt krachtig als je ook laat zien wat er wringt. Klanten vinden dat soms lastig; die spelen liever mooi weer. Je moet ze daarom vanaf het begin goed meenemen. Voor wie je de film maakt en hoe je de kijker raakt. In het begin ging ik daarmee nog weleens de mist in.

Het script werd essentieel. Een goed script is niet alleen een leidraad voor de film, maar ook een afspraak die je met je klant maakt. Tijdens het filmen komen er altijd momenten voorbij dat je opdrachtgever denkt ‘dit is ook nog leuk om te vertellen’ of ‘kun je dat ook nog meenemen?’. Zo komt een film nooit af. Met het script bewaak ik de planning en voorkom ik vertraging. Dat scheelt een gesprek dat ik liever niet voer: wie gaat die extra uren betalen?  

Daarom maak ik werk van een goede briefing. In die eerste fase leg ik m’n klant uit wat er mogelijk is en wat de kosten zijn van bepaalde keuzes. ‘Alsof ik het voor de eerste keer vertel’, leerde ik van mijn moeder. Duidelijkheid vooraf voorkomt later problemen. Of ik de lucht niet blauw kon kleuren, vroeg een klant ooit nadat we op een grauwe dag gefilmd hadden. ‘Alles kan’, zeg ik dan met een glimlach, ‘maar het heeft een prijskaartje’. 
 

Ik werd een bedrijf en ging met een crew werken

In die 10 jaar is er veel veranderd. Op technische vlak: ik gebruik nu meer apparatuur, cameralenzen en andere poespas. Maar ook zakelijk: ik werk steeds vaker als regisseur met een crew. En ik ben met stagiairs gaan werken. Zo kan ik me focussen op wat belangrijk is. Het geeft me de vrijheid om keuzes te maken die tot betere films leiden. Evariste is veel meer een bedrijf geworden.

In diezelfde periode heeft video een enorme vlucht genomen. Iedereen kan nu een film maken die er goed uitziet. Gewoon met de smartphone die we altijd bij ons dragen. Ik zie dat niet als een bedreiging, eerder als een kans. Want met ervaring komt ook erkenning. Mensen zien meer de waarde van wat ik doe. Hoe je een verhaal vertelt in film, da’s andere koek. 

Jonge filmmakers wil ik aanmoedigen om de trend rondom video te omarmen. En alle technische ontwikkelingen die je ten dienste staan. Maar vooral wil ik je aansporen om vol te houden. Naast creativiteit moet je als filmmaker beschikken over een flinke dosis doorzettingsvermogen. Het gaat niet alleen om het eindproduct. Het proces is minstens zo belangrijk. Hoe je met je klant communiceert. Dat je afspraken nakomt en deadlines haalt. Dat je weet waar je expertise ligt en die aanvult met hulp uit je netwerk.

Op naar het volgende decennium

Het blijft koffiedik kijken maar over één ding ben ik zeker. Ook de komende tien jaar blijf ik spelen met de gedachte om medewerkers aan te nemen. Daar heb ik als bedrijf eerst een bepaalde omzet voor nodig. Tot die tijd wil ik vaker samenwerken met jonge filmmakers. Om mij te ontlasten met het regelwerk rondom redactie en productie. Ook de edits besteed ik graag uit. Zo kan ik mijn kennis delen met de volgende generatie filmmakers. En me meer richten op de inhoud en de creatieve kant. 

Ook weet ik nu beter welke films ik het liefste maak. Waar mijn hart sneller van gaat kloppen. Sfeerfilms en documentaires over maatschappelijke thema’s. De zorg, duurzaamheid en de natuur. Door de coronasituatie waar we nu in zitten, ben ik dat nog meer gaan inzien. De hele wereld valt stil en we worden teruggeworpen op onze directe omgeving. Dan valt op hoe de natuur onverstoorbaar doorgaat. Ook in onze directe achtertuin. Zo kwam ik op het idee om een natuurfilm te maken. Een mini-docu over huis-tuin-en-keuken-beestjes in coronatijden.

Ach, er is nog zoveel dat ik wil maken. De komende 10 jaar kom ik moeiteloos door.